Het ANV werd opgericht in 1895 in Brussel door Hippoliet Meert.

Het ANV is een internationale vereniging met afdelingen en werkgroepen. De vereniging zet zich in de Lage Landen en wereldwijd in voor de Nederlandse taal en cultuur, en eveneens voor de hiermee samenhangende maatschappelijke belangen.

Het ANV stimuleert de Nederlands-Vlaamse samenwerking op alle vlakken en bevordert het Nederlands als cultuur- en wetenschapstaal, en het gebruik van het Nederlands in het maatschappelijk verkeer, met name in het onderwijs.

Het ANV komt op voor het gebruik van het Nederlands als officiële taal en als werktaal in de Europese en ook in de internationale instellingen die in de Lage Landen functioneren.

Het ANV houdt geregeld congressen, acties en excursies, en onderhoudt bijzondere banden met gebieden waar de Nederlanden en het Nederlands een cultuurhistorische rol spelen.